Święta i Nowy Rok to czas, który kojarzy się z bliskością, ciepłem i nowymi nadziejami. W kulturze, w której żyjemy, te dni mają swój rytm – kolędy, prezenty, uśmiechy, życzenia. Ale dla osób pogrążonych w żałobie i przeżywających bolesną stratę ten rytm często brzmi zbyt głośno, a jego ton nie współgra z tym, co dzieje się w środku.
Puste miejsce przy stole, wspomnienia, które wracają ze zdwojoną siłą, brak czyjejś obecności, która była kiedyś tak oczywista – to wszystko sprawia, że świąteczne światła nie rozjaśniają bólu, lecz potrafią go pogłębić.
„Żałoba to cena, jaką płacimy za miłość. Im większa miłość, tym większy ból po stracie” – napisała Julia Samuel w książce „Życie i śmierć” . To ważne słowa, bo przypominają, że ból żałoby jest naturalny . To nie oznaka słabości, ale dowód tego, jak bardzo ktoś był dla nas ważny. I właśnie dlatego, w tym trudnym czasie, warto zadbać o siebie – pozwolić sobie przeżywać ten czas po swojemu, w zgodzie ze swoimi emocjami.
Rytuały w żałobie – most między przeszłością a teraźniejszością
Rytuały mają szczególną moc. Pomagają ułożyć coś, co wydaje się nie do uporządkowania, dają przestrzeń na wyrażenie bólu, tęsknoty i miłości, która nie znika wraz z odejściem bliskiej osoby. J. William Worden, autor książki
„Poradnictwo i terapia w żałobie”, pisze, że jednym z kluczowych zadań żałoby jest „utrzymanie więzi z osobą zmarłą przy jednoczesnym przystosowaniu się do nowej rzeczywistości”. Rytuały pomagają w tym delikatnym balansie – pozwalają wspominać i pamiętać, a jednocześnie oswajać nową teraźniejszość.
Jakie rytuały mogą pomóc?
1. Świece pamięci – Zapalenie świecy dla bliskiej osoby to gest prosty, a jednak pełen znaczenia. Symbolizuje ciągłość pamięci i jej obecność, która wciąż jest z nami, choć w innej formie.
2. Listy do ukochanej osoby – Spisanie myśli, wspomnień i tego, co trudno wypowiedzieć na głos, może przynieść ulgę. To także forma rozmowy, która pozwala utrzymać więź z tym, kto odszedł.
3. Spacer w naturze – Przyroda daje przestrzeń na wyciszenie, oddech i uporządkowanie myśli. Czasem w ciszy lasu, w szumie wiatru czy śpiewie ptaków można odnaleźć choć chwilowe ukojenie.
4. Księga wspomnień – Tworzenie albumu pełnego zdjęć, wspomnień, anegdot czy drobnych pamiątek pozwala symbolicznie „zatrzymać” bliską osobę przy sobie.
Święta w żałobie – przestrzeń na autentyczność
Święta w żałobie nie muszą wyglądać tak, jak wcześniej. Nie muszą być perfekcyjne, pełne gwaru i uśmiechu na siłę. Możesz je przeżyć inaczej – po swojemu. „Żałoba nie oznacza zapomnienia. Oznacza nauczenie się życia w obecności nieobecności” – napisał Kenneth J. Doka w książce „Żałoba jest podróżą” . Święta mogą stać się czasem pamięci, refleksji i odnajdywania nowego sensu. Pozwól sobie przeżywać je tak, jak tego potrzebujesz – bez presji, że „tak wypada”.
Jak radzić sobie podczas świąt?
Zmodyfikuj tradycje – Jeśli coś sprawia Ci ból, możesz to zmienić. Może kolacja w kameralnym gronie albo symboliczne zapalenie świecy będzie łatwiejsze niż huczne spotkanie przy stole?
Pozwól sobie na emocje – Smutek, łzy, tęsknota – to wszystko jest naturalne. Nie tłum ich. Pozwól sobie na przeżywanie tego, co jest.
Pamiętaj o bliskiej osobie w symboliczny sposób – Przygotowanie ulubionego dania, zapalenie świecy czy wspomnienie o niej w rozmowie może pomóc poczuć, że nadal jest częścią Twoich świąt.
Nowy Rok – czas łagodności
Nowy Rok kojarzy się z postanowieniami, nowym początkiem i wielkimi planami. Ale jeśli przeżywasz żałobę, presja „zmiany na lepsze” może stać się przytłaczająca. Megan Devine w książce „Cierpisz? Masz do tego prawo” przypomina: „Nie spiesz się z 'naprawianiem siebie’. Żałoba wymaga czasu i łagodności”. Zamiast więc narzucać sobie wielkie cele, daj sobie przestrzeń. Pozwól, by Nowy Rok był czasem małych kroków i troski o siebie.
Jak łagodniej wejść w Nowy Rok?
🫶 Praktykuj obecność – Skup się na drobnych chwilach tu i teraz. Ciepło herbaty w dłoniach, spacer z bliską osobą, kilka minut ciszy – te małe momenty mogą przynosić spokój.
🫶 Daj sobie czas – Nie wszystko musi się wydarzyć od razu. Pozwól sobie na bycie tu, gdzie teraz jesteś, bez presji na „idealny start”.
🫶 Zauważ drobiazgi – Codzienna wdzięczność za małe rzeczy – uśmiech, słońce za oknem, dobry gest – może pomóc odnaleźć poczucie sensu w tym, co zwyczajne. Nie musisz przechodzić przez to sam. Żałoba to proces, który wymaga czasu, wsparcia i przestrzeni. Czasem trudno udźwignąć ból samotnie – i to jest w porządku. Rozmowa z bliskimi, dzielenie się tym, co czujesz, może przynieść ulgę. Ale jeśli potrzebujesz więcej – nie bój się szukać profesjonalnej pomocy. Julia Samuel pisze: „Rozmowa to najważniejsze narzędzie, które mamy. Dzieląc się swoją historią, odnajdujemy sens i poczucie zrozumienia”. W Fundacji Nagle Sami jesteśmy po to, by Cię wesprzeć. Oferujemy pomoc psychoterapeutyczną, grupy wsparcia oraz telefon zaufania 800 108 108. Bo czasem sama świadomość, że ktoś jest obok, może przynieść ulgę.
Co wspiera w żałobie?
🫶 Akceptacja emocji – Pozwól sobie czuć to, co naprawdę czujesz. Żałoba nie ma jednego schematu.
🫶 Tworzenie rytuałów – Nawet najmniejsze gesty mogą stać się przestrzenią na pamięć i ulgę.
🫶 Wsparcie bliskich – Rozmowy, wspólne wspominanie, bycie razem.
Święta i Nowy Rok dla osób w żałobie to trudny czas, który wymaga łagodności i troski o siebie. Nie musisz niczego przyspieszać, niczego „naprawiać”. Pozwól sobie na przeżywanie tego czasu tak, jak tego potrzebujesz. Rytuały, nawet te najprostsze, mogą stać się mostem między przeszłością a teraźniejszością, a małe kroki pomogą odnaleźć spokój w codzienności.
💜 Pamiętaj – nie jesteś sam. Fundacja Nagle Sami jest tutaj, by Cię wspierać.
Autorka: Monika Dzianachowska, konsultantka Telefonu wsparcia 800 108 108 (który czynny jest również w Święta w godzinach 14-20)
